İcra Hukukunda Şikayet

A. GENEL OLARAK

İcra ve iflâs takibi yürütülürken birçok icra takip işlemi yapılır. Yapılan bu işlemlerin yanlış olduğunu iddia eden kişi şikayet yoluna başvurabilir.

İcra Hukukunda Şikayet

B. ŞİKÂYETİN KONUSU

Şikâyetin konusu icra ve iflas dairesi tarafından yapılan işlemlerdir. İcra organlarının yapması gereken işlemi yapmaması da şikayet konusu olabilir. Yaptığı işlemlere karşı şikayet yoluna gidilebilecek organlar şunlardır:

İflâs Bürosu

İflas idaresi

Birinci Alacaklılar Toplantısı

İkinci Alacaklılar Toplantısı

Konkordato komiseri

C. ŞİKÂYET SEBEPLERİ

1.İşlemin Kanuna Aykırı Olması

Bir kanun hükmünün hiç uygulanmaması veya yanlış uygulanmasıdır. Bu sebep, genel şikâyet sebebidir.

Örneğin icra takibi kesinleştikten sonra, alacaklının haciz talebi üzerine icra müdürü en geç üç gün içinde haciz işlemlerini başlatmak zorundadır. Eğer haciz talebine rağmen icra müdürü haciz işlemlerini başlatmazsa, alacaklı şikayet yoluna başvurabilir.  İcra müdürü talep olmaksızın hacizli malların satışını yapmışsa, kanuna aykırılık sebebiyle şikayet yoluna gidilebilir.

2.İşlemin Hadiseye (Olaya) Uygun Olmaması:

Kanun bazı durumlarda işlemin nasıl yapılacağı konusunda icra müdürüne takdir yetkisi tanımıştır. Takdir yetkisi yanlış kullanılmış ise, işlemin somut olaya uygun olmaması söz konusu olur.

Örneğin; ücret haczinde, icra müdürü borçlunun ücretini haczettiğinde haczedilen miktardan geri kalan miktar borçlu ve ailesinin geçinmesi için yeterli olmazsa işlem hadiseye uygun değildir iddiası ile bu işlemin şikâyet yolu ile düzeltilmesi istenebilir.

 

3.Bir Hakkın Yerine Getirilmemesi:

İcra müdürünün görevi dâhilinde olan bir işi yapmayı reddetmesi halidir.

Örneğin, kanunda belirtilen şartlar gerçekleştirilmiş olmasına rağmen, icra müdürü, alacaklının takip talebini kabul etmezse bir hakkın yerine getirilmemesi söz konusu olacaktır ve alacaklı şikayet yoluyla icra mahkemesine başvurabilecektir.

 

4.Bir Hakkın Sebepsiz Olarak Sürüncemede Bırakılması

İcra müdürünün yapmak zorunda olduğu bir işlemi, kanunda öngörülen süre içinde veya kanunda süre öngörülmemiş ise uygun bir sürede, haklı bir sebep olmaksızın yapmamasıdır.

Örneğin takip talebini alan icra müdürü 3 gün içinde bir ödeme emri düzenleyip borçluya göndermek zorundadır, bu zorunluluğa rağmen icra müdürü hiçbir işlem yapmamışsa bir hakkın sebepsiz sürüncemede bırakılması sebebiyle şikayet yolu açıktır.

D. ŞİKÂYETİN TARAFLARI

Şikâyet bir dava değildir. Şikayette, şikayet eden ve şikayet olunan vardır.

1.Şikâyet Eden

İcra müdürünün bir işleminden olumsuz etkilendiğini ileri süren herkes şikâyette bulunabilir.

2.Şikâyet Edilen

Şikâyet edilen, yapılan işlem lehine olan taraftır. Zira icra veya iflas organının yapılan işlemden herhangi bir menfaat sağlaması söz konusu değildir.

E. ŞİKÂYETİN SÜRESİ

Şikâyet süresi kural olarak 7 gündür. Şikâyet süresi şikâyet edenin şikâyet konusu işlemi öğrendiği günden itibaren başlar. Şikâyet süresi hak düşürücü niteliktedir. Sürenin zamanaşımı değil de, hak düşürücü nitelikte olması, bu sürenin icra mahkemesi tarafından kendiliğinden dikkate alınması sonucunu doğurur.

Şikâyetin süreye tabi olmadığı iki önemli istisna vardır:

a- Bir hakkın yerine getirilmemesinden veya sebepsiz sürüncemede bırakılmasından dolayı her zaman şikâyet olunabilir (Şikâyet sebeplerinden 3. ve 4. sebepler).

b- İcra veya iflas organının kamu düzenine aykırı olan işlemlerine karşı da süresiz şikâyet yoluna gidilebilir. İşlemin kamu düzenine aykırı olması şikayet sebebi olarak kanunda düzenlenmemiştir.

F. ŞİKÂYET USULÜ

Şikâyet icra mahkemesine yapılır Şikâyet icra dairesine yapılamaz, yapılırsa hukuki sonuç doğmaz. Şikâyet icra mahkemesi tarafından incelenip karara bağlanır.

İcra mahkemesi şikâyete konu işlemi yapan icra dairesinden açıklama isteyebilir. Şikâyeti incelemek için duruşma yapıp yapmamaya karar verebilir.

İcra mahkemesi şikâyet edenin bildirdiği sebeplerle bağlı değildir; işlemin tamamını inceler başka kanuna aykırılık sebepleri görürse işlemi iptal edebilir veya düzeltebilir.

Şikâyet kendiliğinden icrayı durdurmaz. İcra mahkemesi gerekli görürse icranın geri bırakılmasına karar verebilir.

G. ŞİKÂYETİN SONUÇLARI

İcra mahkemesi şikayet üzerine iki şekilde karar verebilir. Şikayetin kabulüne veya reddine.

1-Şikâyetin Reddi: Şikâyet süresi içinde yapılmamışsa veya şikâyet sebepleri yerinde görülmezse icra mahkemesi şikâyeti reddeder.

2- Şikâyetin Kabulü: İcra mahkemesi şikâyet sebeplerini yerinde bulur ve şikayet süresi içinde yapılırsa kabul edilir. İcra mahkemesi şikâyeti kabul ederse, şikâyet sebeplerine göre üç şekilde karar verebilir.

a- Şikâyet konusu işlemin iptal edilmesi: Şikayet konusu işlemin düzeltilmesi mümkün değilse, icra mahkemesi şikayet konusu işlemi iptal eder. Bu durumda şikâyet konusu işlem baştan itibaren iptal edilmiş olur ve bu işleme dayanılarak yapılan diğer işlemler de iptal edilmiş olur.

Örneğin borçluya ödeme emri gönderilmeden haciz yapılmış ve bu hacze dayanılarak satış yapılmışsa, işlemin düzeltilmesi mümkün değildir. İcra mahkemesi haciz işleminin iptaline ve hacze dayanılarak yapılmış olan satış işleminin de iptaline karar verecektir.

b- Şikâyet konusu işlemin düzeltilmesi: Yapılan işlemin düzeltilmesi mümkün ise, icra mahkemesi, icra dairesinin yapmış olduğu işlemi düzeltebilir. İcra mahkemesinin şikâyet konusu işlemin düzeltilmesi hakkındaki kararı verildiği andan itibaren sonuç doğurur, geçmişe etkili değildir.

c- İcra müdürünün sebepsiz olarak yapmadığı veya geciktirdiği işlemlerin yapılmasını emretmek: İcra mahkemesi, icra müdürünün bir işlemi sebepsiz olarak yapmadığını veya sürüncemede bıraktığını tespit ederse, icra müdürüne söz konusu işlemi yapmasını emreder.

Örneğin takip talebini alan icra müdürü borçluya ödeme emri göndermemişse, icra mahkemesi icra müdürüne ödeme emrinin gönderilmesi talimatını verecektir. Ancak icra mahkemesi, icra müdürünün yerine geçerek söz konusu işlemi bizzat kendisi yapamaz.