İcra Teşkilatı (İcra Organları)

İcra organları asıl icra organları ve yardımcı icra organları olarak ikiye ayrılabilir.  

A. ASIL İCRA ORGANLARI

Asıl icra organları  sadece icra işlerini yürütmek üzere kurulmuş olan icra organları olduğu için bunlara asıl icra organları denir.

Bunlar; 

1- İcra Dairesi

2- İcra Mahkemesi

3. Yargıtayın İcra - İflas İşleri ile Görevli Hukuk Daireleri

1. İcra Dairesi

İcra işlerinde birinci derecede görevli organdır.  İcra takibi icra dairesince yürütülür ve çoğu işlemleri de icra dairesi yapar. Mesela, borçlunun mallarının haczi, hacizli malların satılması ve paraların paylaştırılması...

İcra dairesi bağımsızdır. İcra mahkemesinden bir talimat almasına gerek olmadan hareket eder. İcra mahkemesi hâkiminin daimi gözetimi ve denetimi altındadır ama İcra mahkemesine bağlı bir organ değildir. İcra dairesi kanuna aykırı işlem yaparsa bu işlem ilgililerin şikâyeti üzerine İcra mahkemesi tarafından iptal edilir veya düzeltilir.

  -İcra Dairesinin Yetkileri:

• İcra dairesi yürüttüğü takiple ilgili bütün makam ve mercilerle doğrudan haberleşme imkanına sahiptir.
• İcra dairesi zor kullanma yetkisine sahiptir ve bu konuda kolluk memurlarına ve köy muhtarlarına emir verebilir.

  -İcra Dairesinin Görevleri:

• Takip talebini kabul etmek
• Takibin çeşidine göre ödeme emri veya icra emri göndermek
• Borçlunun mallarını haczetmek
• Hacizli malların satışını yapmak
• Paranın ödenmesi veya paylaştırılması işlemini yapmak

  -İcra Dairesinin Yükümlülükleri:

Olumlu Yükümlülükleri:

•  Dosya ve Tutanak Düzenlemek: Her icra takibi için ayrı bir dosya açılır ve bu takiple ilgili yapılan işlemler tutanakla tespit edilip dosyasına konulur. İcra tutanakları ilgililer bakımından alenidir. İlgililer dosyayı inceleyebilir ve belgelerin bir örneğini alabilir. İcra tutanakları resmi belgedir ve aksi ispat edilinceye kadar geçerlidir, doğru olduğu kabul edilir.

• İcra dairesi haczedilen para, hisse senedi gibi değerli eşyayı en geç ertesi iş günü Adalet Bakanlığınca uygun görülen bir bankaya yatırması gerekir.

Olumsuz Yükümlülükleri:

• İş Görme Yasağı     : İcra memurları, kendisinin, eşinin, nişanlısının veya kan ve kayın hısımlığı bulunan alt ve üst soyunun, üçüncü derece dahil kan ve kayın hısımlarının, vekili veya temsilcisi olduğu bir kişinin menfaati olan işleri göremez. Böyle bir durumun varlığını anlayan icra memuru durumu hemen icra mahkemesine bildirir. Mahkeme bunu haklı bulursa o işi diğer bir icra memuruna verir. Bu yasağa rağmen icra memuru iş yaparsa şikayet yoluyla icra mahkemesine başvurulup işlem iptal ettirilebilir. Süresi içinde şikayet yoluna başvurulmazsa yapılan işlem geçerlidir.

• Sözleşme Yapma Yasağı   : İcra memurları, kendi dairelerince takip edilen işlere ilişkin kendileri veya başkaları hesabına sözleşme yapamaz. Örneğin icra memuru borçluya kefil olamaz, açık artırmaya katılarak malı satın alamaz. Yapılan bu işlemler mutlak olarak batıldır. Süresiz şikayet yoluyla icra mahkemesine başvurularak işlemin batıl olduğunun tespiti sağlanabilir.

2. İcra Mahkemesi

İcra mahkemesi, icra dairelerinin ve kanunda sayılan diğer organların işlemlerinin doğru ve kanuna uygun olup olmadığını denetlemekle görevlidir.

İcra mahkemesinin icra dairesini şikâyet yolu ile başvurulması halinde denetlemesi dışındaki bazı görevleri:

-İhalenin feshini şikâyet yoluyla incelemek

-Hacizde ve iflasta istihkak davalarına bakmak

-İtirazın kaldırılması talebini incelemek

-İİK da düzenlenen cezai hükümler çerçevesinde bu davalara bakmak ve ceza vermek.

İcra mahkemesinin vermiş olduğu kararlar, kural olarak maddi anlamda kesin hüküm teşkil etmez. Dolayısıyla icra mahkemesinin vermiş olduğu karardan sonra, aynı davanın genel mahkemelerde tekrar açılması mümkündür.

İcra mahkemesinin kararlarına karşı Yargıtay’a temyiz yoluna başvurulabilir.

 3. Yargıtayın İcra - İflas İşleri ile Görevli Hukuk Daireleri

B. YARDIMCI İCRA ORGANLARI

Bu organlar asıl olarak icra işlerini yürütmek üzere kurulmamıştır; ancak asıl işleri yanında kanun tarafından verilen icra işleriyle ilgili görevleri de yapmaktadırlar. Bu nedenle bunlara yardımcı organ denir. Yardımcı organlar şunlardır:

a- Genel Mahkemeler (Asliye Hukuk ve Sulh Hukuk Mahkemeleri)

b- Savcılar ve Adalet Müfettişleri

c- Kolluk Kuvvetleri